Επίθεση του ΕΛΑΣ κατά του ΕΔΕΣ. (10/10/43)

Το πρωι της 9 Οκτωβρίου, ξαφνικά και χωρίς να προηγηθεί σχετική ειδοποίηση προς το ΚΓΣ έφυγε από το Περτούλι έφιππος ο Άρης, επί κεφαλής της προσωπικής του φρουράς των "μαυροσκούφηδων", εφίππων επίσης. Τους ακολούθησε, πεζή, και η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ μ' επί κεφαλής το Διοικητή της, Αντισυνταγματάρχη Μηχανικού Καραγιάννη. Κατευθύνονταν προς τα δυτικά.

Το ξεκίνημα όλων αυτών, έγινε με όλους τους κανόνες και τα παραγγέλματα, που δίνονται στον τακτικό Στρατό όταν πρόκειται να λάβουν μέρος σε παρέλαση. Το θέαμα ήταν τραγικά μεγαλειωδες και επιβλητικό.

Οι Μονάδες αυτές, δυστυχώς, δεν επρόκειτο να παρελάσουν αλλά πήγαιναν να επιτεθούν κατά του ΕΔΕΣ.
Την ίδια μέρα, στο Περτούλι, συνελήφθησαν από όργανα του ΕΛΑΣ όλοι οι Αξιωματικοί και οι αντάρτες που αποτελούσαν την αντιπροσωπεία του ΕΔΕΣ στο ΚΓΣ, πλην του Συνταγματάρχη Ραυτόπουλου και του Επιλάρχου Κανελλάκη, που είχαν αναχωρήσει προ τριημέρου από το Περτούλι για το Σταθμό Διοικήσεως του Ζέρβα. Τους συλληφθέντες τους συγκέντρωσαν σε φάλαγγα κατά τριάδες και τους οδήγησαν προς άγνωστη διεύθυνση μ' επικεφαλής τον Ταγματάρχη Γκικόπουλο και τη γυναίκα του. Τον άρρωσro Ανθυπολοχαγό Πυροβολικού Παπά του ΕΔΕΣ, από το γειτονικό χωριό Τύρνα τον φυλάκισαν. Όλες οι ενέργειες, στις οποίες προέβη ο Παπαθανασίου, για να μεταφερθεί σε Νοσοκομείο ο Αξιωματικός αυτός, ακόμη και προς τον Σαράφη δεν τελεσφόρησαν.

Η αντιπροσωπεία της ΠΑΟ εξαφανίστηκε, πηγαίνοντας προς τη θεσσαλονίκη. Οι δε συνεχείς παρασrάσεις του Παπαθανασίου προς τη Βρετανική απoσroλή, προς το Μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ, που είχε προσχωρήσει στον ΕΛΑΣ και ήταν ο θρησκευτικός Αρχηγός του ΕΑΜ, και προς τον Σαράφη -ο Σαμαρινιώτης είχε αναχωρήσει για τη Γιουγκοσλαβία- για ν' αποφευχθεί η κατά του ΕΔΕΣ επίθεση δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα αφού η απόφαση του ΕΛΑΣ να διαλύσει τον ΕΔΕΣ ήταν αμετάκλητη.

Τα πάντα στo Περτούλι είχαν μουδιάσει. Το μέλλον διαγραφόταν σκοτεινό. Από το πρωί της επομένης, 10 Οκτωβρίου, στην απελευθερωμένη περιοχή της Ηπειρωτικής Ελλάδας ξέσπασε πόλεμος Ελλήνων εναντίον Ελλήνων. Η Ήπειρος, η Θεσσαλία, και η Στερεά έγιναν το πεδίο ενόπλου αναμετρήσεως μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, εν όψει συμμαχικής αποβάσεως, που εθεωρείτο επικείμενη. Σ' εποχή μάλιστα κατά την οποία ο κύριος όγκος του ΕΔΕΣ ήταν απασχολημένος με επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανών στις οδικές αρτηρίες Ιωάννινα - Άρτα - Αμφιλοχία, Ιωάννινα Μέτσοβο και Ιωάννινα - Ηγουμενίτσα.

Η εξαπόλυση της επιθέσεως αυτής ξάφνιασε και εξέπληξε το Ζέρβα και τους επιτελείς του, οι οποίοι, λίγες μέρες νωρίτερα, είχαν στείλει ειδικό αγγελιοφόρο στoν Άρη και τον καλούσαν να συναντηθεί με το Ζέρβα, προκειμένου αυτός, παρουσία του Άρη, να εκδηλωθεί δημοσίως κατά της επιστρoφής του Βασιλέως, χωρίς δημοφήφισμα. Ομοίως είχε προγραμματισθεί από τον ΕΔΕΣ να γίνει, στις 15 Οκτωβρίου, στη Xώστεψη των Τζουμέρκων, όπου είχε την έδρα του το Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, συνέδριο πολιτικών και στρατιωτικών στελεxών του, στo οποίο θα παρευρίσκοντο, ως παρατηρητές, και αντιπρόσωποι του ΕΛΑΣ.

Τέσσερις, σχεδόν, μήνες διήρκεσε ο εμφύλιος αυτός πόλεμος των Βουνών, που προκάλεσε μεγάλη αναταραχή και στoυς συμμαχικούς κύκλους. Πρέπει δε να τoνιστεί ότι οι Γερμανοί επωφελήθηκαν από την αδελφοκτόνο αυτή σύγκρουση επιτιθέμενοι πότε στoν έναν και πότε στoν άλλο, τακτική που τους απέδωσε σημαντικά κέρδη. Όχι τόσο για τις πρόσθετες απώλειες που επέφεραν στoυς αντιμαχόμενους όσο κυρίως γιατί πέτυχαν να διευρύνουν το χάσμα και τη καχυποψία μεταξύ των δύο οργανώσεων. Συνέβαινε πράγματι, αλλού μεν τμήματα του ΕΔΕΣ να δέχονται επιθέσεις από τον ΕΛΑΣ αλλά και από Χιτλερικούς αλλού δε το αντίστρoφo, δηλαδή ο ΕΛΑΣ ν' αντιμετωπίζει συγχρόνως Γερμανούς και ΕΔΕΣ. Δεν χρειαζόταν τίποτα περισσότερο για ν' αλληλοκατηγορηθούν οι δύο οργανώσεις για συνεργασία με τον κατακτητή.

Παρά τα πλήγματα που υπέστη ο ΕΔΕΣ, κυρίως από τον ΕΛΑΣ λόγω της συντριπτικής του υπεροχής σε άνδρες και ισχύ πυρός (από τον οπλισμό της Μεραρχίας Πινερόλο) και λιγότερο από τους Γερμανούς, εν τούτοις άντεξε και διετήρησε, με σημαντική πάντως φθορά το αξιόμαχο και τη συνοχή του. Περιορίσrηκε όμως μόνο στην Ήπειρο.

Ο εμφύλιος αυτός πόλεμος κατέπαυσε τα μεσάνυκτα 3 προς 4/2/44 ύστερα από διαπραγματεύσεις που έγιναν μεταξύ τους μέσω Καϊρου. Επηκολούθησε η διάσκεψη Μυροφύλλου - Πλάκας.

Η στάση της ΕΚΚΑ έναντι της διαμάχες ΕΛΑΣ - ΕΔΕΣ.

Αμέσως μετά την επίθεση του ΕΛΑΣ εναντίον του ΕΔΕΣ, η ηγεσία του ΕΑΜ ζήτησε από την ηγεσία της ΕΚΚΑ να λάβει θέση απέναντι στη σύγκρουση. Η ΕΚΚΑ βρέθηκε σε πολύ δύσκολη θέση. Αντιλαμβανόταν ότι ο ισχυρός της γείτονας -ο ΕΛΑΣ- είχε αποφασίσει να εκκαθαρίσει την ύπαιθρο. Δεν θα της φειδόταν παρά αν έδινε αποδείξεις πως δεν ήταν εναντίον του.

Γι' αυτό και η ηγεσία της ΕΚΚΑ, μηδέ του Μπακιρτζή εξαιρουμένου υιοθέτησε τη λύση της ευμενούς ουδετερότητας. Στο κλιμάκιό της αντιπροσωπείας της ΕΚΚΑ στο ΚΓΣ, στο Περτούλι, δεν ασκήθηκε καμμιά πίεση. Στο κλιμάκιο, όμως, της ΕΚΚΑ στο Στρατηγείο Ρούμελης, στο Καρπενήσι, έλαβαν χώρα ενέργειες, που θα εκτεθούν κατά χρονολογική σειρά παρακάτω.
 

"ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Ε.Κ.Κ.Α 1941-1944"

ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΣΤ. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ